Brief aan God
God,
De zomer is bijna voorbij.
Ooit schreef ik dat de herfst een tweede lente is, maar dan mooier: een gouden seizoen waarin de bomen zich tooien in oranje en roodbruine kruinen alvorens hun bladeren te verliezen.
Vandaag zou ik het anders formuleren: De herfst is een lente die achterwaarts hinkend het graf in loopt.
Als katholieke jongen behoor ik daar hoopvol over te wezen. Na Dood komt Opstanding en katholieken zouden zichzelf niet zijn als ze geen resem feestdagen hadden om ons daaraan te herinneren. 1 november: Herdenking van de heiligen en martelaren van het Geloof. 2 november: Wereldwijde bidmarathon voor de zielen in het vagevuur. En op 25 december, wanneer de gouden boomkruinen al lang liggen te rotten, gedenken we de komst van Uw Zoon Jezus Christus, de Messias waarin elke christen opnieuw geboren wordt.
Ja, daar kijken we met z’n allen enorm naar uit. Alleen jammer dat er in aanloop naar die Wedergeboorte zoveel dood en ellende te betreuren valt. In afwachting van het Heil waar we al twee millennia naar uitkijken, zoeken we naar tekenen van Uw goedertierenheid en smeren we zalfjes om de Dood op afstand te houden.
Tevergeefs, zo blijkt.
Mijn neus loopt, er kleeft snot aan mijn huig, mijn oren suizen, ik kreeg antibacteriële zalf voor de ontsteking aan mijn linkerooglid en twee weken geleden is de hond gestorven.
Ze was net geen acht jaar – een vrolijk, meelevend knuffeldier op het toppunt van haar bestaan.
De vraag waarom het U behaagt om het onschuldigste aller schepselen in lethargie te storten, te verblinden, in verwarring achter te laten en vervolgens waanzinnig te maken omwille van een tumor in haar hersenen, is ongetwijfeld deel van Uw Mysterie en dus uw integriteit – die ik nimmer wil aantasten. Tenslotte zijn we beschaafde mensen in dit land.
Toch begint een mens zich vragen te stellen. Men zegt dat U de God van de Gerechtigheid bent. Men zegt ook dat het onrecht van de wereld niets te maken heeft met Uw wil, maar met de wil der mensen. Zelfs tumoren, epidemieën of meteorieten die onverhoeds op een miljoenenstad vallen, stellen Uw rechtvaardigheid niet ter discussie. Daarvan zegt men dat het simpelweg Dom Toeval of Dikke Pech is.
Ook zegt men dat er geen grashalm kan knakken buiten Uw Wil om.
Men zegt zoveel.
Bijvoorbeeld dat Uw Wil zich aan iedereen op een andere wijze openbaart: aan de joden door de Wet en de Profeten, aan de christenen door de komst van Uw Zoon Jezus Christus en aan de heidenen door de stem van het geweten. Is het misschien mijn heidens bloed dat spreekt, wanneer ik zin heb om met mijn hooivork naar de hemelpoorten te trekken om op de deuren te bonken en U ter verantwoording te roepen?
Misschien is het grootste mysterie niet gelegen in Uw rechtvaardigheid, maar wel in het gegeven dat schepselen zoals ik genoegdoening eisen. We willen het leed verzachten, de deugd belonen en de misdaad straffen in de wetenschap dat we in dit leven geen rechtvaardiging vinden en van dat andere leven geen teken krijgen.
Onlangs hoorde ik een theoloog zeggen dat christenen geen kennis delen, maar een mysterie. Geloof is geen overtuiging, maar een vertrouwen. Is het mijn heidens geweten dat opspeelt wanneer ik me stilletjes afvraag of je kan vertrouwen in iets waaraan je twijfelt?
Van een afstand bekeken zijn we spilzuchtige biochemische fabriekjes van aan elkaar geklodderde cellen, woonachtig op een gecompliceerde zandkorrel in een uithoek van het grote niets. Maar als we terug in onszelf kruipen, in ons vel dat schuurt en trekt, in onze organen die smeken om voedsel en seks, in ons brein dat smacht naar liefde en in onze rol als medespeler in een groot menselijk drama, dan transformeren we in hopeloze kruisvaarders.
Ik ben een mens met grootse plannen. Ik timmer aan een carrière, let op mijn voeding, blijf fysiek actief en geef geld aan goede doelen. Ik zie de weg door het bos, draag het beste kompas en de stevigste schoenen. Maar wat ben ik daarmee als mijn voeten wegzakken in het moeras?
Nog even en de zomer is gedaan.
Alles is gezegd, alles is beleefd. We zijn lege hulzen die wachten op de vuilkar, maar we kaarten nog wat na terwijl Dylan op de achtergrond neuzelt: Knock-knock-knockin’ on Heaven’s Door.
Nog even en het is weer zover.
Jaren geleden, rond deze tijd, beroofde een vriend zich van het leven. Dit jaar is de hond gestorven. Mijn neus loopt, mijn ooglid is ontstoken en er kleeft snot aan mijn huig. Ik voel m’n voeten wegzakken in het moeras. Gelukkig heb ik mijn kompas meegebracht.
Mazzel, God.
Amen.
Pieter Van der Schoot
